QIRX DÖRD GÜNLÜK QƏHRƏMANLIQ DASTANI VƏ ZƏFƏRƏ APARAN SİYASƏT

BƏXTİYAR NƏBİYEV,
YAP Yasamal rayon təşkilatının sədri,
Bakı Dövlət Universitetinin dosenti

Prezident İlham Əliyevin siyasi iradəsi və məqsədyönlü si­ya­sətinin xalq fədakarlığı ilə birləşdiyi və Zəfər qazanıldığı Vətən mü­h­aribəsinin ildönümü tamam olur. Bu müharibə döv­lətimizin baş­çısının fəaliyyətinin tarixi əhəmiyyətini ortaya qoyan ən mü­hüm hadisələrdən biri oldu. Ulu öndər Heydər Əli­yevin əsasını qoy­­duğu dövlət və ordu quruculuğunun mən­tiqi nəticəsi Vətən mü­hari­bə­sin­də özünü göstərdi. Bunun da əsas amillərindən biri o idi ki, Pre­zi­dent İlham Əliyev bu siya­səti layiqli bir şəkildə da­vam etdirdi. Xa­rici və daxili si­yasətin elmi əsaslarla qurulması, xalqla birliyin yük­sək səviy­yəyə çat­ması 44 günlük müharibədə əsas amillərdən biri idi. Amma bu zəfərə gedən yol heç də asan ol­madı. Bu gün gənc­lərin bu yolu anal­ması üçün müəyyən qədər tarixi eks­kursa ehtiyac var. Ona görə də, gərək bu tarixi yola nə­zər sa­laq.

“Azərbaycan 1991-ci ildə müstəqil bir dövlət kimi dünya siyasi xəritəsinə daxil oldu. Bu münasibətlər sisteminə daxil olan kimi müx­təlif xarici qüvvələrin bu və ya digər şəkildə dəs­tək­lədiyi Er­mənistanla müharibə şəraitinə düşdü. Ermə­nistan həm də dünya erməni lobbisi tərəfindən dəstək alırdı. Azərbay­can isə infor­ma­si­ya müharibəsində uduzur, işğallara baxma­ya­raq müqəs­sir tərəf kimi dün­ya ictimaiyyətinə təqdim edilirdi. Həm­çinin ölkə daxi­lində ciddi hərc-mərclik başla­mış­dı. İqti­sadiyyat dağıl­mış, neft hasilatı aşağı düşmüşdü. Öl­kədə siyasi partiya­ların, eləcə də yarı hərbi qrupların sayı artmışdı.

Bu bəlalardan qurtarmaq üçün xalq ümummilli lider Heydər Əliyevin siyasi hakimiyyətə qayıtması üçün səfərbər oldu. Azər­baycana dövlətçilik təcrübəsi və milli duyğuları bir araya gətirə biləcək bir lider lazım idi. Qeyd edilənlərin məntiqi nəti­cəsi ola­raq xalq bir çox ziyalısının timsalında Ulu Öndərə mü­raciət etdi. 1993-cü il 15 iyun Azərbaycan tarixinə Qurtuluş Gü­nü ola­raq yazıldı. Həmin ilin oktyabrında isə xalqın mütləq əksəriy­yətinin səsi ilə ümummilli lider Heydər Əliyev Pre­zi­dent seçildi. Artıq Azər­bay­canda istər daxili siyasət, istərsə də xarici siyasət tə­sa­düfi ifa­də­lərdən xilas oldu, strate­giya və konsep­tuallıq mər­hələsi baş­landı. Daha sonra cəbhə xəttində ordumuz düşmən qüvvə­lərini dayandırdı. Əks-hücuma keçərək Horadiz qəsəbəsini və bir çox əraziləri azad etdi. Lakin ümum­milli lider Heydər Əliyev bilirdi ki, xarici və da­xili bədxahların çox ol­duğu dövrdə hərbi əməliy­yatların davam etdirilməsi dövləti güc­­­­dən sala bilər. Azər­baycan Ordusunun irəlilə­yişləri Ermə­nis­­­tanı danışıqlar masa­sına oturmağa vadar etdi. 1994-cü il ma­yın 12-də imzalan­mış atəşkəs razılaşması milli dip­lomati­ya­mı­zın ilk qələbəsi sayıla bilər. Aktiv hücum əməliyyat­larının da­yandırılması nəticəsində ölkənin daxili prob­lemlərini həll et­mək və xarici nüfuzunu ar­tırmaq imkanı əldə edildi. 1994-cü ilin sentya­brında “Əsrin müqa­viləsi” imzalandı. Azərbaycan Qərb in­vesti­si­yalarının küt­ləvi daxil olduğu ilk post­sovet mə­kanı ölkəsi oldu. İq­ti­sadiyyata yeni nəfəs verildi. Həm­çinin da­xili iqtisadi və siyasi is­lahatlar aparıldı. Əsas mə­sə­lə­lər­dən biri də o idi ki, ciddi şəkildə ordu quruculuğuna başlanıldı.

2003-cü ildən ümummilli lider Heydər Əliyevin strateji kursu Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən layiqli şəkildə da­vam etdirildi. Ölkə iqtisadiyyatının gücləndirilməsi üçün re­gional disproporsiyaların aradan qaldırılması əsas hə­dəf­lərdən biri kimi qəbul edildi. Regionların sosial-iqtisadi in­kişafı güclən­dirildi, bunun üçün müvafiq dövlət proqram­larının icrasına başla­nıldı. Ən başlıcası Ermənistan təcavü­zünün ara­dan qaldırılması üçün mü­hüm tədbirlər həyata ke­çirildi. Apa­rılan işlərin nəticəsi olaraq Azərbaycan Ordusu Cə­nubi Qaf­qa­zın ən güclü və müasir təchiz edilmiş silahlı qüv­və­lərinə çev­rildi. 2016-ci il Aprel dö­yüşləri bunu Ermənis­tana və onu dəs­təkləyənlərə sübut etdi.

Azərbaycan getdikcə yüksəlir, Ermənistan isə iflasa doğru ge­dir­di. Serj Sarqsyan hakimiyyətdən getdi. Özünü demokrat ki­­mi qə­lə­mə verən Nikol Paşinyan hakimiyyətə gəldi. İlk za­man­da onun ha­ki­miyyətə gəlməsi prosesin sülhlə nizamlan­masına dair ümidlərə səbəb olsa da, müəyyən müddət sonra Nikolun “erməni mahiyyəti” üzə çıxdı. Paşinyanın xarici siya­sətinin və iflasının göstəricisi Azər­baycan Prezidenti İlham Əli­yev qarşısında “Val­day”da və Mün­hendə rəzil olmasıdır. Pre­zident İlham Əliyev 2019-cu il oktyabrın 4-də Soçidə “Valday” Beynəlxalq Diskus­siya Klubunun XVI illik iclasının plenar sessiyasında çıxış etdi və yüksək siyasi məharətini or­taya qoy­du. 2020-ci il fevralın 15-də Münhendə Prezident İlham Əliyev tərəfindən debatda Paşin­yan siyasi cəhətdən məhv oldu. Fev­ra­lın 15-də Münhen kon­fransının iştirakçıları və jurnalistlər Er­mənistanın simasının nə ol­duğunu görə bildilər.

Paşinyanın siyasəti isə 2020-ci il 27 sentyabr tarixində baş­layan Vətən müharibəsində iflas etdi. Ermənistan hökumətinin prosesi pozmaq üçün atdığı addımlar Ermənistan ordusunun cəb­hə xəttində Azərbaycan sərhədində təxribat xarakterli hərə­kətləri ilə müşayiət olundu. 2020-ci ilin iyul ayında Ermənistan hərbi bir­ləş­mələri Azər­baycanın dövlət sərhədin­dəki strateji yük­sək­likləri ələ keçir­mək üçün Tovuza hücum etməyə cəhd etdilər. Neft strate­giyası və kommuni­kasiya siya­səti üçün belə bir vacib bölgədə davam edən şiddətli döyüş­lərdən sonra düş­mən əvvəlki mövqe­lə­rinə geri çəkildi. Erməni tərəfi xeyli canlı qüvvə, çox sayda zi­rehli texnika, radar ava­danlığı, pilotsuz uçuş aparatları itirdi. Ge­neral-mayor Polad Həşi­mov və polkovnik İlqar Mirzə­yev də daxil ol­maqla 12 azərbaycanlı hərbçi döyüş­lər zamanı qəhrəman­casına şəhid oldu.

Təcavüzkar Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyinin əmri ilə bu ölkənin silahlı qüvvələri sentyabrın 27-də səhər saat 6 radə­lərində Azərbaycan Ordusunun cəbhə xəttindəki möv­qelərini ballistik ra­ket­lər, fosfor və kaset bombaları ilə bom­baladı. Bom­balar təmas xət­tindəki sıx məskunlaşmış kəndlərlə birlikdə Tər­tər, Ağdam, Fü­zuli, Cəbrayıl rayonları ilə yanaşı Gəncə, Mingə­çevir və digər ya­şa­yış məntəqələri və cəbhə xəttindən yüzlərlə kilometr mə­sa­fədə yer­lə­şən mülki infra­struk­tur obyekt­lərinə düşdü. Gəncə və Bərdədə faciə yaşandı. Raket zərbələ­rindən mül­ki insanlar, kör­pələr həlak oldu.

Azərbaycan Ordusunun həyata keçirdiyi “Dəmir yumruq” əmə­liyyatı nəticəsində 30 illik işğala son qoyuldu, ərazilərimiz azad edildi.

Azərbaycan və Türkiyə prezidentlərinin qardaşlıq münasi­bətl­əri iki ölkənin bir-birinə dəstəyini gücləndirdi. Türkiyənin si­yasi cə­hət­dən Azərbaycanı dəstəkləməsi müharibənin gedişa­tına mü­hüm təsir göstərdi. Prezident İlham Əliyevin Türkiyə teleka­nal­la­rı­na verdiyi tarixi müsahibələr Azərbaycan həqiqət­lərinin dün­ya­ya çat­dırılma­sında xüsusi rol oynadı. Dövlətimizin başçısı öz çı­xışlarında Türki­yənin qardaşlıq dəstəyini daim xüsusi qeyd edir. Prezident İl­ham Əliyevin Pakistanla qurduğu siyasi əlaqələr bu qardaş döv­lətin də siyasi dəstəyinin güclü olmasına gətirib çı­xar­dı. Ölkəmizin xarici siyasətindəki uğurlu istiqamət­lərdən biri də Qoşulmama Hərəkatı təşkilatının işində fəal iştirakı, bu təşki­lata üzv ölkə­lərlə sıx əmək­daşlıq əlaqələ­rinin yaradıl­masıdır. Be­lə­liklə, Vətən müha­ribəsi za­manı bu ölkələrin göstər­diyi prin­si­pial mövqe sayəsində BMT Təhlükə­sizlik Şurası tərəfindən ölkə­­mi­zin maraqlarına zidd bir qərar qəbul edilməsinin qarşısı alındı.

Azərbaycan tarixinin ən mühüm hadisələrindən biri xalqı­mızın televiziyanı sevinc göz yaşları ilə izləməsi oldu. 2020-ci il no­yabrın 8-də Prezident İlham Əliyev Şəhidlər xiyabanını ziyarət etdi və orada Şuşa şəhərinin Azərbaycan Silahlı Qüv­vələri tərə­fin­dən iş­ğalından azad olunduğunu elan etdi. No­yabrın 9-da Azər­bay­can Or­dusu daha 71 kəndi, bir yaşayış məntəqəsini və 8 strateji yük­səkliyi işğaldan azad etdi. Belə­liklə, döyüş əməliy­yatları za­ma­nı azad edil­miş yaşayış məntə­qələrinin sayı 300-ə çatdı. Şu­şa­nın azad edilməsi müharibədə ermənilərin məğlubiy­yətini tanı­ma­sına səbəb olan həll­edici bir döyüş oldu. Döyüşdən bir neçə gün sonra Ermə­nistan məğ­lu­biy­yətini etiraf etmək məc­buriy­yətin­də qaldı. Noyabrın 10-da Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Er­mənis­tanın baş naziri Nikol Paşinyan və Rusiya Fe­derasiyasının Prezidenti Vladimir Putin birgə Bə­yanat qəbul et­dilər. Azərbaycan Vətən mühari­bəsini Qələbə ilə bitirdi.

Zəfərin qazanılması Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin məq­­­sədyönlü, milli və konseptual siyasətinin nəticəsidir. Vətən mü­­­hari­bəsində şanlı Azərbaycan Ordusu şərəfli tarix yazdı… Bu mü­hari­bə­də əsgər və zabitlərimiz misilsiz qəhrəmanlıq gös­tər­dilər, döyüş­lər zamanı şəhidlərimiz, yaralananlarımız oldu. Və­tən, tor­paq yolunda canlarından keçən şəhidlərin əziz xa­ti­rə­si ürək­lərdə daim yaşaya­caq”.

ZiM.Az